بانکداری دیجیتالی چیست و چه تفاوتی با بانکداری الکترونیکی دارد؟

کمتر کسی است که نداند بانکداری دیجیتال چیست و چه کاربردهایی دارد. بانکداری در سال‌های اخیر با پیشرفت‌های فناوری و ظهور پلتفرم‌های دیجیتال، دستخوش دگرگونی قابل‌توجهی شده است. امروزه مردم به دو نوع خدمات بانکی دسترسی دارند: بانکداری دیجیتال یا نئو بانک و بانکداری الکترونیک. در حالی که این اصطلاحات اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، معانی و مفاهیم متمایزی دارند. در این مقاله به بررسی تفاوت‌های نئو بانک و بانکداری الکترونیک، تعاریف آن‌ها و تاثیری که بر صنعت بانکداری می‌گذارند، خواهیم پرداخت. پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا با بانکداری مدرن و امروزی آشنایی بیشتری پیدا کنید.

بانکداری دیجیتال چیست؟

بانکداری دیجیتال نشان دهنده یک تغییر پارادایم در رویکرد بانکداری سنتی است که هدف آن تغییر شیوه زندگی و تعامل ما با امور مالی و بانکداری است. این شیوه مدرن بانکداری که به نئو بانک نیز مشهور است، طیف وسیعی از خدمات و سرویس‌های بانکی را در بر می‌گیرد که همگی توسط فناوری دیجیتال مدیریت می‌شوند. در واقع نئوبانک‌ها خود محل انجام امور بانکی هستند و شعبه فیزیکی مانند سایر بانک‌های قدیمی ندارند.

بانکداری دیجیتال در هسته خود بر بهبود تجربه مشتری تمرکز دارد و از رویکرد سنتی بانکداری به رویکرد مشتری مداری تغییر کرده است. دستیابی به این هدف مستلزم استفاده از تجزیه و تحلیل داده‌ها، هوش مصنوعی، همکاری و مشارکت با شرکت‌های فین تک و رگ تک است. در واقع دیگر دوران حضور فیزیکی مشتری برای انجام خدمات بانکی گذشته و با روی کار آمدن نئوبانک‌ها، فصل جدیدی از ارائه خدمات بانکی به مشتری آغاز شده است. بدین ترتیب که مشتری می‌تواند تمامی امور بانکی خود، اعم از افتتاح و مدیریت حساب‌های جاری و پس‌انداز، پرداخت و برداشت از حساب بانکی، درخواست وام، پرداخت قبوض و غیره را از طریق موبایل یا کامپیوتر شخصی خود انجام دهد.

یکی از جنبه‌های کلیدی بانکداری دیجیتال تاکید بر همکاری بین بانک‌ها و مشاغل و استفاده از اینترنت و تکنولوژی برای ارائه خدمات نوین به مشتریان است. این رویکرد مشارکتی، رقابت را در صنعت تغییر شکل داده و تبادل خدمات و داده‌ها را به نفع مشتریان ارتقا می‌دهد. بانکداری دیجیتال فراتر از دیجیتالی کردن صرف فعالیت‌های بانکداری سنتی است و شامل تحولی جامع در فرآیندها، خدمات و تجربیات امور بانکی و مالی مشتری می‌شود.

بانکداری الکترونیک چیست؟

بانکداری الکترونیک که با نام موبایل بانک نیز شناخته می‌شود، به خدماتی اطلاق می‌شود که بانک‌ها از طریق کانال‌های دیجیتال ارائه می‌کنند تا مشتریان بتوانند حساب‌های خود را از راه دور مدیریت کنند. این نوع بانکداری نوین به عنوان پاسخی به تقاضای فزاینده برای راحتی و دسترسی بیشتر به خدمات بانکی پدیدار شد. در ابتدا، بانکداری الکترونیکی امکان دسترسی از راه دور به فعالیت‌های بانکداری سنتی، مانند برداشت‌ها و سپرده‌گذاری را فراهم می‌کرد که قبلاً فقط در شعب فیزیکی بانک‌ها امکان‌پذیر بود. اما حالا با روی کار آمدن بانکداری الکترونیک مشتریان می‌توانند برخی خدمات بانکی سنتی را از هر مکان و در هر زمانی، تنها با چند کلیک ساده روی موبایل یا کامپیوتر خود انجام دهند.

ظهور همراه بانک‌ها و دستگاه‌های خودپرداز، مراحل اولیه بانکداری الکترونیک را نشان می‌دهد. با در دسترس بودن گسترده اینترنت و ظهور گوشی‌های هوشمند، بانکداری الکترونیک به یک ابزار دیجیتال پیشرفته تبدیل شده که توسط بانک‌ها به مشتریان خود ارائه می‌شود. این سیستم جدید بانکداری به کاربران خود اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به حضور فیزیکی، امور بانکی مختلفی از جمله بررسی موجودی، پرداخت قبوض و بررسی تراکنش‌ها را به راحتی و در مدت زمان کمتر انجام دهند. در واقع بانکداری الکترونیک زیر مجموعه بانکداری دیجیتال یا نئو بانک است و با وجود شباهت‌های زیاد میان این دو شیوه بانکداری، تفاوت‌های جزئی نیز دارند که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد. اما پیش از آن نگاهی خواهیم انداخت به انواع خدمات بانکداری الکترونیک.

انواع خدمات بانکداری الکترونیک

انواع خدمات بانکداری الکترونیک به سه دسته تعاملی، اطلاع رسانی و تراکنشی تقسیم بندی می‌شود که در ادامه آن‌ها را به دقت مورد بررسی قرار خواهیم داد.

اطلاع رسانی

اطلاع رسانی به مشتری یکی از مهم‌ترین خدماتی است که بانک‌ها در قبال مشتریان خود انجام می‌دهند. در بانکداری الکترونیک نیز خدمات اطلاع رسانی شامل ارائه اطلاعات و اخبار مربوط به خدمات و امور بانکی جدید می‌شود. بانک‌ها معمولاً این اطلاعات را از طریق رسانه‌های عمومی یا خصوصی منتشر می‌کنند.

تعاملی

همانطور که از نامش شخص است، خدمات تعاملی بانکداری الکترونیک شامل تعامل و مبادله امور بانکی مابین مشتری و بانک می‌شود. لازم به ذکر است که این تعامل و مبادلات باید به شیوه‌ای امن و آسان ارائه شده و موجب افزایش اعتماد، اطمینان و رضایت خاطر مشتریان شود.

تراکنشی

تمامی امور بانکی مربوط به انجام تراکنش‌ها اعم از انتقال وجه، افتتاح و مدیریت حساب، پرداخت قبوض، پرداخت اقساط وام و غیره شامل خدمات تراکنشی بانکداری الکترونیک می‌شود. این نوع خدمات نیز مانند خدمات تعاملی نیازمند سطح بالایی از امنیت است.

تفاوت بانکداری دیجیتال و الکترونیکی

در حالی که بانکداری دیجیتال یا نئوبانک و بانکداری الکترونیکی اغلب به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند، از نظر کارکرد، دسترسی، امنیت، هزینه یا کارمزد، پردازش اطلاعات و خدمات مشتری تفاوت‌های کلیدی دارند. پس بیایید این تفاوت‌ها را با جزئیات بیشتر بررسی کنیم:

دسترسی

بانکداری دیجیتال طیف گسترده‌ای از خدمات آنلاین را به مشتریان ارائه می‌دهد که از طریق کانال‌های دیجیتال مختلف، از جمله وب‌سایت‌ها، برنامه‌های تلفن همراه و دیگر پلتفرم‌های دیجیتال قابل دسترسی هستند. همچنین بانکداری دیجیتال یا نئو بانک، طیف وسیع‌تری از امور بانکی و مالی مانند پرداخت‌های آنلاین، مدیریت سرمایه گذاری و دریافت وام و بازپرداخت اقساط را در بر می‌گیرد.

از سوی دیگر اما بانکداری الکترونیکی عمدتاً بر ارائه دسترسی از راه دور به فعالیت‌های بانکداری سنتی، مانند استعلام موجودی حساب بانکی، انتقال وجه و پرداخت قبوض تمرکز دارد. بنابراین در مقایسه با بانکداری دیجیتال، طیف محدودتری از خدمات را ارائه می‌دهد و به همین دلیل هم آن را زیرمجموعه نئو بانک می‌دانند.

قابلیت به روز رسانی و نوآوری

تفاوت بانکداری الکترونیک و بانکداری دیجیتال با قابلیت به روز رسانی و نوآوری مشخص می‌شود. بانک‌ها یا موسسات مالی که خدمات بانکداری دیجیتال ارائه می‌کنند به طور مداوم پلتفرم‌های دیجیتال خود را ارتقا داده، قابلیت و ویژگی‌های جدیدی معرفی  و از فناوری‌های نوظهور برای بهبود تجربیات مشتریان استفاده می‌کنند. این تکامل و پیشرفت دائمی به بانکداری دیجیتال این اجازه را می‌دهد تا از انتظارات مشتریان جلوتر بمانند و به طور موثرتری با پویایی جامعه سازگار شوند.

در مقابل، پلتفرم‌های بانکداری الکترونیک ممکن است به‌روزرسانی‌هایی را نیز تجربه کنند، اما معمولاً در مقایسه با بانکداری دیجیتال، چابکی و نوآوری کمتری دارند. پلتفرم‌های بانکداری الکترونیکی اغلب بر حفظ ثبات و اطمینان از در دسترس بودن خدمات ضروری متمرکز هستند و به همین دلیل هم معمولاً شاهد نوآوری در این زمینه نیستیم.

امنیت

هم بانکداری دیجیتال و هم بانکداری الکترونیک امنیت را برای محافظت از اطلاعات و تراکنش‌های حساس مشتریان در اولویت کار خود قرار می‌دهند. با این حال، بانکداری دیجیتال از نظر اقدامات امنیتی پیشرفته یک مزیت دارد. نئوبانک‌ها سرمایه‌گذاری زیادی در سیستم‌های امنیت سایبری قوی، فناوری‌های رمزگذاری و مکانیسم‌های پیشرفته تشخیص کلاهبرداری می‌کنند تا از ایمنی تعاملات دیجیتالی مشتریان خود اطمینان حاصل کنند. علاوه بر این، پلتفرم‌های بانکداری دیجیتال اغلب از احراز هویت چند عاملی و فناوری‌های بیومتریک برای افزایش امنیت اطلاعات هویتی و مالی مشتریان استفاده می‌کنند.

بانکداری الکترونیکی همچنین شامل اقدامات امنیتی است، اما ممکن است نسبتاً کمتر از بانکداری دیجیتال باشد. امنیت پلتفرم های بانکداری الکترونیکی به شدت به رمزگذاری و پروتکل های ارتباطی ایمن برای محافظت از داده های مشتریان متکی است.

پردازش اطلاعات

نئو بانک یا بانکداری دیجیتال به شدت به تجزیه و تحلیل داده‌ها و هوش مصنوعی (AI) برای پردازش و تجزیه و تحلیل حجم وسیعی از داده‌های مشتریان متکی است. با استفاده از داده‌ها، این سیستم مدرن بانکداری می‌تواند بینش ارزشمندی در مورد رفتار، اولویت‌ها و نیازهای مشتری به دست آورد. این بینش نئوبانک‌ها را قادر می‌سازد تا خدمات شخصی سازی شده، کمپین‌های بازاریابی هدفمند و مشاوره مالی مناسب به هر مشتری ارائه دهند. در مقابل، پلتفرم‌های بانکداری الکترونیک ممکن است قابلیت‌های محدودی برای پردازش و تحلیل داده‌های پیشرفته داشته باشند.

خدمات مشتری و پشتیبانی

همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم، بانکداری دیجیتال تاکید زیادی بر مشتری محوری دارد و هدف آن ارائه تجربیات مثبت امور بانکی به مشتریان است. بانک‌های دیجیتال از چت ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی و سایر ابزارهای پیشرفته برای تقویت تعامل و پشتیبانی با مشتری استفاده می‌کنند. این ابزارها می‌توانند پاسخ‌های فوری، در دسترس بودن 24 ساعته، و راهنمایی مناسب را ارائه داده و رضایت کلی مشتری را افزایش می‌دهند.

بانکداری الکترونیک نیز خدمات و پشتیبانی مشتریان را ارائه می‌کند، اما ممکن است بیشتر به روش‌های سنتی مانند تماس با مراکز پشتیبانی یا ایمیل برای رسیدگی به سؤالات و نگرانی‌های مشتریان متکی باشند. بنابراین به اندازه ابزارهای پشتیبانی مشتری بانکداری دیجیتال، راحتی و فوریت نداشته باشند.

در آخر

به طور خلاصه، بانکداری دیجیتال و بانکداری الکترونیک نشان دهنده تحول در سیستم بانکداری است. بانکداری دیجیتال یا نئوبانک طیف وسیع‌تری از خدمات و عملکردها را در بر می‌گیرد که بر مشتری محوری، نوآوری و همکاری بین بانک‌ها و مشتریانشان تمرکز دارد. از سوی دیگر، بانکداری الکترونیک دسترسی از راه دور به خدمات اولیه و سنتی بانکی، عمدتاً از طریق دستگاه های تلفن همراه و کامپیوتر‌های شخصی را فراهم می‌کند.

درک تفاوت بین بانکداری دیجیتال و بانکداری الکترونیک هم برای مشتریان و هم برای مؤسسات مالی ضروری است. بانکداری دیجیتال امکانات پیشرفته‌تر، اقدامات امنیتی پیشرفته، تجربیات شخصی و طیف وسیع‌تری از خدمات را ارائه می‌دهد. از سوی دیگر بانکداری الکترونیک، در حالی که دامنه خدمات محدودتر دارد، دسترسی راحت از راه دور به فعالیت های ضروری بانکی را فراهم می‌کند.

از آنجایی که فناوری به پیشرفت خود ادامه می‌دهد و انتظارات مشتریان تکامل می‌یابد، برای بانک‌ها بسیار ضروری است که تکنولوژی را برای برآوردن نیازهای در حال تغییر مشتریان خود تطبیق دهند و از آن استقبال کنند. بانکداری دیجیتال مسیر هیجان انگیزی را برای بانک‌ها ارائه می‌دهد تا خدمات خود را افزایش داده، کارایی عملیاتی را بهبود بخشند و تجربیات بهتری را برای مشتریان خود رقم بزنند. بنابراین در این مطلب ضمن معرفی بانکداری الکترونیک و نئو بانک و خدماتشان، تفاوت بین نئوبانک و بانکداری الکترونیک را بررسی کردیم. پس پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را مطالعه کنید چرا که بانکداری دیجیتال از طریق نوآوری و مشتری مداری، آینده سیستم بانکداری کشور را شکل می‌دهد.