لیست مشاغل معاف از مالیات

دولت از روش‌های مختلفی برای کسب درآمد استفاده می‌کند. یکی از مهم‌ترین این روش‌ها، مالیت است. مالیات انواع مختلفی دارد و به اشکال گوناگونی از مردم دریافت می‌شود. اکثر افراد و مشاغل یک کشور باید مالیات پرداخت کنند؛ اما در این میان گروهی از شغل‌ها از پرداخت مالیات معاف می‌شوند. در این مقاله می‌خواهیم به معرفی مشاغل معاف از مالیات بپردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.

مالیات چیست؟

مالیات نوعی از پرداختی اجباری است که افراد و کسب و کارها باید به دولت بپردازند. مالیات انواع مختلفی دارد و به صورت مستقیم یا غیرمستقیم دریافت می‌شود. میزان مالیات دریافتی با توجه به درآمد و دارایی محاسبه می‌شود. در واقع، شهروندان با پرداخت مالیات در اداره جامعه مشارکت می‌کنند. هدف از پرداخت مالیات شامل موارد زیر می‌شود:

• تأمین بودجه دولت
• توزیع عادلانه ثروت
• تشویق به اجرای فعالیت‌های اقتصادی خاص

همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم مالیت انواع مختلفی دارد و می‌توان آن را به ۲ دسته اصلی تقسیم کرد:

مالیات مستقیم

این نوع مالیات به صورت مستقیم از روی درآمد افراد حقیقی و حقوقی برداشت می‌شود و به حساب اداره مالیت واریز می‌گردد. همه افراد و مشاغل باید این مالیات را پرداخت کنند. مگر این که شرایط خاصی داشته باشند تا از پرداخت آن معاف شوند. 

مالیات غیرمستقیم

مالیات غیرمستقیم را زمانی پرداخت می‌کنیم که کالا یا خدماتی را خریداری می‌کنیم. همه ما این مالیات را پرداخت می‌کنیم و هیچ کس از آن معاف نیست؛ اما آنچه می‌پردازیم به صورت مستقیم به حساب اداره مالیات واریز نمی‌شود. بلکه صاحبان مشاغل و… که از آنها خرید کرده‌ایم، این کار را انجام می‌دهند.

مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

مالیات ارزش افزوده نوعی از مالیات غیرمستقیم است. این مالیات بر انواع کالاها و خدمات اعمال می‌شود. مگر این که آن شغل جز مشاغل معاف از مالیات باشد. این مالیات نشان‌دهنده تفاوت بین ارزش اصلی کالا یا خدمات و هر مرحله از تولید و توزیع آن است. در واقع، هر چه واسطه‌گری برای یک کالا یا خدمات بیشتر باشد، بر مالیات ارزش افزوده آن نیز اضافه می‌شود. برخی از مواد غذایی، خدمات درمانی، آموزشی و کالاهای صادراتی معاف از مالیات ارزش افزوده هستند.

معافیت مالیاتی چیست؟

پیش‌تر توضیح دادیم که برخی از افراد و مشاغل معاف از مالیت هستند. منظور از معافیت مالیاتی این است که نیازی نیست شخص حقیقی یا حقوقی برای درآمد، دارایی یا فعالیت خاصی که انجام می‌دهد، مالیات پرداخت کند.  دلایل معافیت مالیاتی عبارت‌اند از:

• تشویق به انجام فعالیت‌های خاص مثل سرمایه‌گذاری، تحقیق و توسعه، ایجاد اشتغال
• کمک به گروه‌های خالص مثل افراد کم درآمد، معلولین، سازمان‌های خیریه، مؤسسات آموزشی
• تسهیل فعالیت‌های بین‌المللی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی یا تسهیل تجارت بین‌المللی
• دلایل سیاسی و اجتماعی مانند حمایت از صنایع خاص یا مناطق محروم

مالیات با نرخ صفر چیست؟

نوعی از معافیت مالیاتی هم وجود دارد که مالیات با نرخ صفر نام دارد. منظور از این عبارت این است که شخص حقیقی یا حقوقی با وجود داشتن درآمدی که مشمول مالیات می‌شود، نیازی نیست که مالیات بپردازد. البته این گروه معاف از هر گونه مالیات نیستند. بلکه تنها درآمد مشخصی از آنها مشمول مالیات نمی‌شود. پس ممکن است برای چیزهای دیگر مالیات بپردازند؛ اما برای بخشی از درآمد خود مالیات پرداخت نمی‌کنند. 

تفاوت مالیات نرخ صفر یا معافیت مالیاتی چیست؟

وقتی از معافیت مالیاتی حرف می‌زنیم، منظورمان این است که درآمد یا دارایی خاصی به طور کلی مشمول مالیات نمی‌شود. در حالی که در مالیات نرخ صفر، یک درآمد یا دارای مشمول محاسبه مالیات می‌شود؛ اما به دلایلی نرخ مالیات آن صفر محاسبه می‌گردد. دولت معمولاً این کار را انجام می‌دهد تا مشاغل کوچک، شرکت‌های بخش خصوصی و… بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند. علاوه بر این، کسب و کارهایی که به تازگی راه‌اندازی شده‌اند، سرپا بمانند و ایجاد اشتغال کنند. 

مهم‌ترین نکات در مورد مالیات نرخ صفر:

• مالیات نرخ صفر محدودیت زمانی دارد. یعنی پس از مدت مشخصی شخص حقیقی یا حقوقی باید مالیات بپردازد. 
• همه کسب و کارها و افراد شامل این مالیات نمی‌شوند و باید شرایط خاصی وجود داشته باشد. به عنوان مثال، شرکتی خصوصی در منطقه‌ای محروم شروع به کار کرده باشد. در این شرایط دولت مدت زمانی را مشخص می‌کند و مالیات این شرکت را صفر محاسبه می‌کند. مثلاً به مدت ۵ سال نیازی نیست که این شرکت مالیاتی بپردازد؛ اما پس از اتمام این دوره، مالیات آن به صورت عادی محاسبه می‌گردد. 

چه مشاغلی معاف از مالیات هستند؟

حال ممکن است این سؤال برای شما پیش بیاید که کسب و کارهای معاف از مالیات کدام هستند؟ در این بخش این مشاغل را معرفی می‌کنیم.

• شرکت های تعاونی فعال در بخش روستایی و عشایری

طبق ماده ۱۳۳ قانون مالیات‌های مستقیم، نیازی نیست صندوق‌های حمایت از توسعه شرکت های تعاونی روستایی، کشاورزی، کارمندی، صیادی، دانش‌آموزی، دانشجویی و کارگری مالیات بر درآمد پرداخت کنند. 

• مشاغل مربوط به کشاورزی، دامپروری، صیادی و سایر امور روستایی

مشاغل مربوط به کشاورزی، دامپروری، صیادی و سایر امور روستایی هم مشمول قانون معافیت مالیاتی می‌شوند. 

• بازار بورس کالا

با توجه به ماده ۱۴۳ قانون مالیات‌های مستقیم، در بازار بورس کالا نیز معافیت مالیاتی وجود دارد. البته معافیت مالیاتی به اندازه ۱۰ درصد از مالیات بر درآمد فروش کالای پذیرفته شده در بورس و ۱۰ درصد از مالیت بر درآمد شرکت‌های سهام‌دار پذیرفته شده در بورس‌های خارجی و داخلی است. نکته مهمی که در این باره وجود دارد این است که به محض خروج شرکت از بازار بورس، مالیات باید با توجه قانون پرداخت گردد. 

• هزینه‌های درمانی شخصی و خانوادگی

با توجه به ماده ۱۳۷ قانون مالیات‌های مستقیم، هزینه‌های درمانی که فرد برای بیماری خود، همسر، پدر، مادر، برادر، خواهر و فرزند تحت تکفل در یک سال پرداخت کرده است، شامل مالیات نمی‌شود. البته در صورتی معافیت مالیاتی اجرا می‌شود که روند درمانی در ایران انجام شود یا پزشک معتمد تأیید کند که امکان درمان در ایران وجود ندارد و فرد باید روند درمانی را در خارج از کشور بگذراند. 

• بیمه عمر

طبق ماده ۱۳۶ قانون مالیات‌های مستقیم، وجوهی که مؤسسات بیمه عمر پرداخت می‌کنند، مشمول مالیات نمی‌شود.

• سرمایه‌گذاری در مناطق کمتر توسعه یافته

اشخاص حقوقی غیردولتی که فعالیت تولیدی، معدنی، گردشگری و… خود را در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته شروع کرده باشند، برای مدت مشخصی از پرداخت مالیات معاف می‌شوند. پس می‌توان گفت طبق ماده ۱۳۲ قانون مالیات‌های مستقیم، این گروه برای مدتی مشخص مشمول مالیات نرخ صفر می‌شوند. 

• فعالین حوزه صنایع دستی

با توجه به ماده ۱۴۲ قانون مالیات‌های مستقیم، افرادی که در زمینه صنایع دستی فعالیت می‌کنند، در کارگاه‌های فرش دستباف کار می‌کنند و… از پرداخت مالیات معاف می‌شوند. 

• مشاغل و صنایع صادراتی

مشاغل و صنایعی که در زمینه صادرات فعالیت می‌کنند نیز از پرداخت مالیات معاف می‌شوند. علت این امر هم این است که این مشاغل نیاز ارزی کشور را تأمین می‌کنند و مهم است که از آنها حمایت شود.

• مشاغل مربوط به حوزه آموزش، ورزش و تربیتی

مشاغلی که به حوزه آموزش و پرورش مربوط می‌شوند هم از پرداخت مالیات معاف هستند.

• اماکن مذهبی و زیارتی

با توجه به ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم اماکن زیارتی و مذهبی هم معاف مالیات هستند. در واقع، روی نذورات، کمک‌ها، هدایای نقدی و غیرنقدی و… مالیاتی محاسبه نمی‌شود. به عنوان مثال، مساجد، حسینیه‌ها، آستان حضرت معصومه، آستان قدس رضوی و… شامل این قانون می‌شوند و نباید مالیاتی بپردازند. 

• مشاغل مربوط به بخش ترانزیت

مشاغل این حوزه نقشی اساسی در تأمین منابع ارزی کشور دارند. به همین دلیل هم از پرداخت مالیات معاف هستند.

دیگر مشاغل معاف از مالیات عبارتند از:

• بنگاه‌های تولیدی
• صنوف مربوط به گردشگری
• مشاغل موجود در مناطق آزاد تجاری و صنعتی 
• مشاغل فرهنگی و هنری
• مشاغل خانگی

مشاغل معاف از مالیات کارت‌خوان

می‌توان گفت که اکثر مشاغل فعال در کشور دارای دستگاه کارت‌خوان هستند. افرادی که دستگاه پوز تهیه می‌کنند، باید مالیات بپردازند و مالیات آنها با توجه به میزان درآمدشان محاسبه می‌شود. با این حال، دولت برای حمایت از کسب و کارها، برخی از مشاغل را از پرداخت مالیات کارت‌خوان معاف کرده است. این مشاغل عبارت‌اند از:

• نانوایی‌ها
• داروخانه‌ها
• سوپرمارکت‌ها
• مؤسسات خیریه
• روزنامه‌فروشی‌ها
• جایگاه‌های سوخت 
• دفتر خدمات مخابراتی
• مراکز خدمات درمانی
• عوارض راه و پارکینگ‌ها
• وجوه دولتی و قوه قضاییه 
• مدارس ابتدایی و متوسطه
• شرکت‌های دانش‌بنیان نوع ۱
• فروشگاه‌های محصولات هنری
• باشگاه‌ها و مؤسسه‌های ورزشی
• حمل و نقل درون‌شهری و تاکسی 
• شرکت‌های مواد غیرمعدنی و نفتی
• فروشگاه‌های کتاب و محصولات رسانه‌ای

البته سقف معافیت مالیاتی برای این مشاغل مشخص شده است. یعنی اگر درآمد آنها به گونه‌ای باشد که از سقف تعیین شده بالاتر برود، این گروه‌ها باید درصدی از مازاد درآمد خود را به عنوان مالیات پرداخت کنند. در جدول زیر می‌توانید سقف معافیت مالیاتی برای مشاغل معاف از مالیات کارت‌خوان را برای سال ۱۴۰۳ مشاهده کنید:

سخن نهایی

در این مقاله به معرفی مشاغلی پرداختیم که مشمول قانون معافیت از مالیات می‌شوند. این مشاغل معمولاً کوچک هستند یا نقشی اساسی در تأمین منابع ارزی کشور دارند. به همین دلیل هم دولت با هدف حمایت و تشویق به ادامه فعالیت، آنان را از پرداخت مالیات معاف کرده است. برخی از مشاغل نیز شامل مالیات نرخ صفر می‌شوند؛ یعنی لازم نیست برای مدتی خاص مالیت بر درآمد پرداخت کنند. آیا شما هم جز این گروه‌ها محسوب می‌شوید؟ لطفاً نظرات و پیشنهادات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول