نام پرداخت ساز و پرداخت یار را همیشه در کنار یکدیگر شنیده‌ایم؛ در حالی که مفاهیم این دو زمین تا آسمان متفاوت است. اگرچه هر دو در زمینه امور بانکی و انتقال وجه به متقاضی خدمات می‌رسانند، اما جنس خدمات آنها به‌طور کامل فرق میکند و کاربران آنها اهداف متفاوتی دارند.
در این مقاله قصد داریم درباره پرداخت ساز و ویژگی‌ها، مزیت‌ها و ضعف‌های آن صحبت کنیم. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
برای اطلاعات بیشتر مقاله «درگاه پرداخت اینترنتی چیست» پولام را مطالعه کنید.
پرداخت ساز چیست؟
مقاله را با توضیح پرداخت ساز شروع کنیم. شخص حقوقی که سامانه پرداخت راه‌اندازی میکند تا امکان انتقال وجه غیرحضوری را در اختیار کاربران قرار دهد. در این صورت در جایگاه یک پرداخت ساز شروع به فعالیت میکند. این سامانه لزوما مطابق با اساسنامه و الزامات بانک مرکزی فعالیت دارد و وظیفه اصلی آن، ارائه خدمات تراکنش کارت به کارت میان بانکهاست.
اپلیکیشن آپ یکی از معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین پرداخت سازهاست که خدمات مالی باکیفیتی را ارائه میکند. البته غیر از آپ، ۱۲ شرکت ارائه دهنده سامانه‌های پرداخت در کشور فعالیت رسمی دارند. ازجمله:
- شرکت پرداخت الکترونیک پاسارگاد
- شرکت‌های به پرداخت ملت
- شرکت پرداخت الکترونیک سامان
زمانی که با پرداخت سازها کار می‌کنیم، کافی است یک کارت بانکی در اختیار داشته و اطلاعات آن را در پرداخت ساز وارد کنیم.
ناظر اصلی پرداختها و تراکنشهای انجام شده، شبکه سراسری شاپرک است.
پرداخت یار چیست؟
کسب و کارهایی که از اینترنت برای کسب درآمد استفاده می‌کنند، فروشگاه‌های آنلاین و امثال این موارد، به بستری نیاز دارند که بتوانند نقل و انتقالات مالی خود را انجام دهند. این بستر باید امن و سریع باشد. پرداخت یارها مسئولیت ایجاد این بستر و ابزار را برعهده دارند و بر روند نقل و انتقالات مالی نظارت می‌کنند. ابزارهایی که بتوان با استفاده از آنها پرداخت‌های الکترونیک را با خیال راحت انجام داد. اکثر درگاههای پرداخت اینترنتی را این شرکت‌ها ارائه می‌دهند.
پرداخت یارها فعالیت خود را تحت نظر بانک مرکزی و شرکت شاپرک انجام می‌دهند. در نتیجه، امن هستند و فروشندگان و خریداران می‌توانند با خیال راحت از درگاههای پرداخت اینترنتی این شرکت‌ها استفاده کنند و پرداخت‌های بدون کارت را انجام دهند. استفاده از پرداخت یار مزایای زیادی دارد، از جمله:
- نظارت بر درگاههای پرداخت غیرمستقیم
- جلوگیری از تخلف وبسایتها
- ارائه کد پذیرنده برای پذیرندگان درگاه پرداخت اینترنتی و امکان ردیابی فروشنده و فروشگاه (در صورت بروز تخلف)
- مدیریت بهتر تراکنشها
- امکان تقسیم سهم شرکا و تسویه حساب خودکار
نیاز بانک‌ها به پرداخت ساز
حرکت به سمت بانکداری باز با راه‌اندازی سیستم‌های پرداخت ساز که زیرنظر بانک هستند می‌تواند موجب کاهش هزینه‌های عملیاتی و افزایش درآمد بانک شود. همچنین دیگر نیازی به منتظر ماندن در صف‌های طولانی بانک‌ها برای انجام تراکنش بانکی نیست و با گوشی هوشمند در دست خود می‌توان تراکنش موردنظر خود را انجام داد.
پیشنهاد می شود مقاله بانکداری باز را از وب سایت پولام مطالعه فرمایید.
ضعف‌های پرداخت سازی
۱. عدم شفاف تراکنش و تایید آن توسط شاپرک
بزرگ‌ترین نگرانی مخالفان پرداخت سازی، شفافیت تراکنش‌هاست. از آنجا که سامانه شاپرک به تمامی تراکنشهای کارت به کارت سیستم‌های پرداخت ساز نظارت ندارد. همین امر باعث شده است که شفافیت تراکنشها به معضل تبدیل شود و زمینه‌ای برای راه‌اندازی سایت‌های متخلف شرط‌بندی فراهم کند.
۲. محدودیت در پشتیبانی از برخی سرویس‌ها
پرداخت سازها برخی از سرویس‌ها و قابلیت‌های پیشرفته مانند پشتیبانی از درگاههای پرداخت بین‌المللی را پشتیبانی نمی‌کنند؛ اگرچه این مشکل مختص به این سامانه نیست. چراکه مشکلات ناشی از تحریم در اغلب روش‌های تراکنشی کشور دیده می‌شود.
۳. مشکلات فنی و عملکرد ناپایدار
در برخی موارد، ممکن است پرداخت‌سازها با مشکلات فنی روبرو شوند و در نتیجه، عملکرد آنها ناپایدار گردد. این مشکلات می‌توانند منجر به اختلال در عملکرد درگاه پرداخت و کاهش سرعت پاسخگویی سامانه شود.
۴. محدودیت در انتقال وجه به حساب‌های بانکی دیگر
عمولا پرداخت‌سازها محدودیتی را برای سقف کارت به کارت در روز مشخص می‌کنند؛ این محدودیت می‌تواند برای واریز پول به حسابی در غیر از بانک مبدا بیشتر نیز باشد.
۵. امکان وقوع کلاهبرداری
به دلیل سرعت بالای انتقال پول در این روش، امکان رخ دادن کلاهبرداری‌های اینترنتی نیز بیشتر از روش‌های دیگر است.
برای بالابردن امنیت نیاز هست در مورد امنیت درگاه پرداخت و نحوه تشخیص درگاه پرداخت جعلی آگاه باشید!
تفاوت پرداخت ساز و پرداخت یار
از آنجا که همچنان خیلی‌ها درک خوبی از تفاوت پرداخت ساز و پرداخت یار ندارند، در این بخش می‌خواهیم نگاه موشکافانه‌تری به وجه تمایزهای این دو سیستم خدمات پرداخت بیاندازیم.
- پرداخت ساز پلتفرمی برای انجام تراکنشهای ریز و درشت است؛ در حالی که سرویس‌های پرداخت یاری با ارائه درگاه پرداخت، امکان نقل و انتقال کاربران آنلاین به یک حساب مقصد را فراهم می‌کنند و به سازماندهی اطلاعات تراکنشها کمک میکند.
- شاپرک ناظر دقیق و فعال روی هر دو سرویس پرداخت ساز و پرداخت یار است؛ با این حال تراکنش پرداخت یارها به دلیل ارتباط نزدیک با بانک مرکزی، امن‌تر و مطمئن‌تر از پرداخت سازها است.
- کارمزد تراکنش در سرویس‌های پرداخت یار به مراتب کمتر از سرویس‌های پرداخت ساز است.
- پرداخت سازها کد پذیرندگی منحصربه‌فرد ندارند؛ در حالی که به هر پذیرنده درگاه پرداخت یک کد پذیرندگی اختصاصی ارائه می‌شود.
- پذیرندگان پرداخت یار مجوزهای لازم را بعد از احراز هویت، از سامانه شاپرک و بانک مرکزی دریافت می‌کنند. این افراد لزوما قصد راه اندازی یک کسب و کار را دارند. در حالی که کاربران پرداخت ساز برای انجام تراکنش فقط باید کارت بانکی داشته باشند و اطلاعات آن را ارائه کنند.
- سرعت انجام تراکنش در پرداخت سازها قابل مقایسه با پرداخت یارها نبوده و به مقدار قابل ملاحظه‌ای بیشتر است.
- نهادهای پرداخت یار مستقیما زیر نظر بانک مرکزی بوده و مجوز فعالیت خود را از آن دریافت می‌کنند؛ اما پرداخت سازها برای آنکه قادر به انتقال وجه بین دو بانک باشند، باید دست‌کم با یکی از آن دو بانک قرارداد عقد کنند.
به طور خلاصه، می‌توانید تفاوت این دو روش را در زیر مشاهده کنید:
| موضوع تفاوت | پرداخت ساز | پرداخت یار |
| نوع خدمات | کارت به کارت | درگاه پرداخت اینترنتی |
| بستر خدمات | برنامه و نرم افزار موبایل | اینترنت و لینک |
| امنیت | کمتر | بیشتر |
| سقف تراکنش | تا 15 میلیون تومان | تا 100 میلیون تومان |
| میزان کارمزد | کمی بالاتر | کمی پایینتر |
| کد پذیرنده | ندارد | دارد |
| سرعت اجرای خدمات | بالاتر | پایینتر |
| نظارت بانک مرکزی | غیرمستقیم | مستقیم |
پیشنهاد می شود مقاله درباره پرداخت یار در وب سایت پولام را نیز مطالعه بفرمایید.
ممکن است این سوال برای شما پیش آمده باشد که پرداخت ساز و پرداخت یار چه تفاوتهایی با هم دارند؟ در این بخش می‌خواهیم تفاوت های این دو سیستم خدمات پرداخت را بررسی کنیم.
سقف تراکنش پرداخت یار و پرداخت ساز چقدر است؟
پرداخت ساز پلتفرمی برای انجام تراکنشهای ریز و درشت است. از این سرویس برای خدمات کارت به کارت استفاده می‌شود. محدودیت سقف تراکنش پرداخت ساز نیز تا 15 میلیون تومان است. در حالی که سرویس‌های پرداخت یار با ارائه درگاه پرداخت، امکان نقل و انتقال کاربران آنلاین به یک حساب مقصد را فراهم و به سازماندهی اطلاعات تراکنشها کمک می‌کنند. با استفاده از پرداخت یار می‌توان تا سقف 100 میلیون تومان را جا به جا کرد.
امنیت کدام یک بیشتر است؟ پرداخت ساز یا پرداخت یار؟
بانک مرکزی و شاپرک روی هر دو سرویس پرداخت ساز و پرداخت یار نظارت کامل دارند؛ با این حال تراکنش پرداخت یارها به دلیل ارتباط نزدیک با بانک مرکزی، امن‌تر و مطمئن‌تر از پرداخت سازها است. نظارت شاپرک نیز بر پرداخت یارها بیشتر است. در نتیجه، شناسایی کلاهبردارها و مسدود کردن درگاه پرداخت آنها راحتتر است.
میزان کارمزد
به طور کلی کارمزدها متغیر هستند و برای کارمزد نیز سقفی وجود دارد. یعنی اگر تراکنش از حدی فراتر برود، کارمزد ثابت میماند. با این حال، کارمزد تراکنش در سرویس‌های پرداخت یار به مراتب کمتر از سرویس‌های پرداخت ساز است.
کد پذیرنده
شخصی که درگاه پرداخت یا دستگاه پوز را دریافت میکند، پذیرنده نام دارد. پرداخت سازها کد پذیرندگی منحصر به فرد ندارند؛ در حالی که به هر پذیرنده درگاه پرداخت یک کد پذیرندگی اختصاصی ارائه می‌شود. در واقع، کد پذیرنده همانند شماره شناسنامه درگاه پرداخت یا دستگاه پوز است. برای این که فرد بتواند این موارد را دریافت کند، باید اطلاعات هویتی خود را ارائه دهد. در نتیجه، در صورت بروز مشکل، خریدار می‌تواند با استفاده از کد پذیرنده فروشگاه، صاحب فروشگاه و… را پیدا کند و مشکل را پیگیری کند.
پذیرندگان پرداخت یار مجوزهای لازم را بعد از احراز هویت، از سامانه شاپرک و بانک مرکزی دریافت می‌کنند. این افراد لزوماً قصد راه‌اندازی یک کسب و کار را دارند. در حالی که کاربران پرداخت ساز برای انجام تراکنش فقط باید کارت بانکی داشته باشند و اطلاعات آن را ارائه کنند.
آیا سرعت تراکنش پرداخت ساز و پرداخت یار متفاوت است؟
سرعت انجام تراکنش در هر دو مورد تقریباً برابر است و پرداخت ساز و پرداخت یار در این زمینه تفاوت محسوسی ندارند.
نظارت بانک مرکزی بر پرداخت یار و پرداخت ساز
پرداخت یارها مستقیماً زیر نظر بانک مرکزی فعالیت می‌کنند و مجوز فعالیت خود را از آن دریافت می‌کنند؛ اما پرداخت سازها برای آنکه قادر به انتقال وجه بین دو بانک باشند، باید دست‌کم با یکی از آن دو بانک قرارداد عقد کنند.
نحوه استفاده از پرداخت یار و پرداخت ساز
مشتریان برای استفاده از پرداخت سازها باید نرم‌افزار مخصوص را روی گوشی یا تبلت نصب کنند. در حالی که برای استفاده از پرداخت یار نیازی به اپلیکیشن خاصی ندارید. همه تراکنشها از طریق درگاه پرداخت انجام میشوند. درگاه پرداخت را می‌توان در مرورگر و با لینک اینترنتی باز کرد. هر چند امکان استفاده از آن در برنامههای مخصوص پرداخت یار نیز وجود دارد. به عنوان مثال اسنپ پی و دیجی پی جز این برنامه‌ها هستند.
سخن پایانی
شما می‌توانید با مثل پرداخت ساز ازطریق اینترنت، نقل و انتقال وجوه را انجام دهید. شرکت پرداخت ساز در جایگاه یک ارائهدهنده خدمات پرداخت، امکان انتقال وجه آنلاین از طریق کارت به کارت را برای کاربران فراهم میکند. در این مقاله به معرفی پرداخت یار و پرداخت ساز پرداختیم و ضعف ها و نقاط قوت آن را در مقایسه با پرداخت یار بررسی کردیم.
اگر سوالی در مورد نحوه عملکرد یا تجربه خودتان از کار با این خدمات دارید، در پایین همین صفحه در بخش نظرات با ما درمیان بگذرید.
سوالات متداول
پرداخت ساز، یک سامانه ارائهدهنده خدمات انتقال وجه غیرحضوری است که با نظارت شاپرک و مطابق الزامات بانک مرکزی فعالیت میکند. خدمات اصلی آن شامل کارت به کارت میان بانکهاست.
پرداخت ساز برای تراکنشهای کارت به کارت با اپلیکیشنهای موبایل طراحی شده است، در حالی که پرداخت یار از درگاههای اینترنتی برای پرداختها استفاده میکند. همچنین پرداخت یار امنیت و نظارت بیشتری دارد.
سقف تراکنش در پرداخت ساز تا 15 میلیون تومان و در پرداخت یار تا 100 میلیون تومان است.
پرداخت یار به هر پذیرنده یک کد اختصاصی ارائه میدهد که امکان پیگیری تراکنشها را فراهم میکند. پرداخت ساز چنین قابلیتی ندارد.