سامانه پیچک بانک مرکزی

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به منظور کنترل بخش مالی و اقتصادی کشور سامانه‌های مختلفی را طراحی کرده است. یکی از این سامانه‌ها «پیچک» نام دارد. از این سامانه برای مدیریت چک‌ها و روند پیگیری آنها استفاده می‌شود. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی سامانه پیچک بانک مرکزی بپردازیم و کاربرد آن را توضیح دهیم.

سامانه پیچک بانک مرکزی چیست؟

در سال ۱۳۹۷ قانونی مبنی بر سازمان‌دهی مبادلات چک تصویب شد. در سال ۱۴۰۰ نیز بانک مرکزی سامانه «پیچک» را به منظور کنترل مبادلات چکی فعال کرد. تمامی مبادلات مربوط به چک باید در این سامانه ثبت شود تا افراد بتوانند فرایندهای مالی مربوط به آن را اجرا کنند. 

در واقع، افراد باید چک خود را در این سامانه ثبت کنند. هر چکی که در سامانه پیچک ثبت نشده باشد، فاقد اعتبار است. علاوه بر این، فردی که چک صیادی را دریافت می‌کند هم باید اطلاعات آن را در این سامانه ثبت کند تا بتواند آن را نقد کند. تمامی این کارها به این منظور این است که از مشکلاتی مثل چک برگشتی، نقد نشدن چک، کلاهبرداری و… جلوگیری شود.

چرا بانک مرکزی سامانه پیچک را ایجاد کرد؟

دلایل مختلفی برای ایجاد سامانه پیچک بانک مرکزی وجود دارد. از جمله:

• استفاده زیاد از چک توسط مردم
• بالا رفتن تعداد چک‌های برگشتی
• شکایات زیاد مربوط به مبادلات چکی
• عدم اطلاع مردم از قوانین مربوط به چک
• نظارت بهتر بر روند مبادلات چک
• امکان استعلام وضعیت اعتبار چک

هدف از ایجاد سامانه پیچک بانک مرکزی چیست؟

بانک مرکزی با اهداف مختلفی این سامانه را طراحی کرده است. در ادامه هدف از ایجاد سامانه پیچک را می‌آوریم:

• کاهش تعداد چک‌های برگشتی
• بالا بردن سرعت عمل نقل و انتقال چک‌ها
• کاهش شکایات مربوط به چک
• محروم کردن افراد بد حساب از دریافت دسته چک
• تسهیل فرایند صدور چک

سامانه پیچک چه امکاناتی دارد؟

در سامانه پیچک خدمات متعددی ارائه می‌گردد. از خدمات و امکانات سامانه پیچک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• امکان استعلام وضعیت اعتباری صادرکننده چک

بخشی در این سامانه با همین نام وجود دارد. شما می‌توانید شناسه ۱۶ رقمی چک را در سامانه ثبت کنید و وضعیت اعتبار صادرکننده را بررسی کنید. اعتبار شخص با رنگ‌های مختلفی نمایش داده می‌شود و هر رنگ معنای خاصی دارد:

رنگ سفید: عدم وجود سابقه چک برگشتی یا موارد برگشتی

رنگ زرد: یک فقره چک برگشتی یا حداکثر ۵ میلیون تومان تعهد برگشتی

رنگ نارنجی: ۲ تا ۴ فقره چک برگشتی یا حداکثر ۲۰ میلیون تومان تعهد برگشتی

رنگ قهوه‌ای: ۵ تا ۱۰ فقره چک برگشتی یا حداکثر ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی

قرمز: بیش از ۱۰ فقره چک برگشتی یا بیش از ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی

• امکان ثبت چک در سامانه پیچک بانک مرکزی

می‌توان گفت اصلی‌ترین قابلیت این سامانه، ثبت چک است. کافی است شناسه ۱۶ رقمی چک و اطلاعات مربوط به صادرکننده آن را در سامانه ثبت کنید.

• امکان استعلام وضعیت چک

با استفاده از شناسه ۱۶ رقمی چک می‌توانید وضعیت چک را نیز بررسی کنید. 

• امکان انتقال چک

با کمک این سامانه می‌توانید چک را به دیگری نیز منتقل کنید. برای این کار به اطلاعات زیر نیاز دارید:

اطلاعات بانک صادرکننده چک

شناسه ۱۶ رقمی چک

شناسه یا کد ملی طرف انتقال

• ثبت اطلاعات دریافت‌کننده چک

فردی که چک را دریافت می‌کند و چک به وی منتقل می‌شود هم باید اطلاعات را در سامانه ثبت کند. با انجام این کار و تایید دریافت‌کننده از این که قرار است چک را دریافت کند، چک تایید نهایی خواهد شد. در غیر این صورت چک فاقد اعتبار قانونی است.

نحوه ورود به سامانه پیچک

برای این که بتوانید از خدمات سامانه پیچک استفاده کنید، باید در این سامانه ثبت نام کنید. برای این کار باید اپلیکیشن پیچک را دانلود و نصب کنید. 

• نکته مهم: برنامه مستقلی برای این سامانه وجود ندارد. بلکه شما می‌توانید از طریق برنامه‌های پرداخت موبایلی مجاز و تایید شده توسط شاپرک، این کار را انجام دهید. برنامه‌هایی مثل آپ، سکه، ۷۲۴ و… مجهز به این سامانه‌ها هستند. برنامه‌های همراه بانک نیز از این سامانه پشتیبانی می‌کنند.

سپس در صفحه اصلی برنامه گزینه «چک» را انتخاب کنید.

توضیحاتی در مورد سامانه برای شما نمایش داده خواهد شد. روی دکمه بعدی بزنید.

حال برای ثبت چک باید روی گزینه‌ای با همین نام بزنید.

در صفحه باز شده، بانک صادرکننده چک را انتخاب کنید.

سپس شناسه ۱۶ رقمی چک را وارد کنید. 

حال روی دکمه بعدی بزنید. 

در مرحله بعدی باید اطلاعات کارت بانکی خود را وارد کنید. روی دکمه استعلام بزنید تا احراز هویت انجام شود.

در صورت پیامی مبنی بر موفقیت ثبت، یعنی چک شما با موفقیت رد سامانه ثبت شد. 

زین پس می‌توانید وضعیت و اعتبار چک خود را با ورود به سامانه چک کنید.

برای بررسی و ثبت چک در سامانه پیچک از چه اپلیکیشن‌هایی می‌توان استفاده کرد؟

همان طور که اشاره کردیم، سامانه پیچک یک برنامه مستقل نیست. روش‌های مختلفی برای دسترسی به این سامانه وجود دارد. از جمله:

• اینترنت بانک
• همراه بانک
• سایت‌های بانکی
• سایت بانک مرکزی
• اپلیکیشن‌های مالی مجاز

سخن نهایی

در این مقاله به معرفی سامانه پیچک و نحوه استفاده از آن پرداختیم. این سامانه به منظور شفاف‌سازی فعالیت‌های مربوط به چک صیادی ایجاد شده است. این گونه میزان تخلفات مبادلات چکی کاهش پیدا می‌کند و پیگیری کارهای مربوط به چک نیز راحت‌تر می‌شود. ناگفته نماند که سامانه پیچک همان سامانه صیاد است و ممکن است در برخی از برنامه‌ها با چنین نامی معرفی شود.

سوالات متداول